Ngjarja
Bedriu ishte një djalë i varfër nga Kruja, që falë trimërisë kishte arritur të gradohej në ushtrinë osmane. Pas shkurtimit të ushtrisë, Bedriu kthehet në vendlindje, me një pasiguri për të ardhmen e tij. Në një pyll afër një burimi, atë e viziton një zanë e bukur, e cila e paralajmëron me një këshillë enigmatike: “Ruaju nga trau dhe kaprolli. Tek burimi je më i sigurt se te rrënja.” Pak më vonë, Bedriu pushonte pranë një burimi kur një grup kalorësish, që shoqëronin një vajzë të re me vello, ndalojnë aty. Një shikim i vetëm mes tij dhe vajzës, që më vonë e mëson se quhet Drenushë (që simbolizon "kaprollin"), mjafton për t’i ndezur zemrën me një dashuri të menjëhershme dhe të pakthyeshme. Kalorësit vazhdojnë drejt Tiranës, dhe Bedriu, i vendosur të ndjekë zemrën, shkon pas tyre. Në Tiranë ai përfshihet pa dashur në një konflikt lokal dhe pothuajse humb jetën, por shpëton falë pozitës së tij ushtarake. Në shtëpinë ku strehohet, zbulon se vajza e ëndrrave të tij është e fejuar me qeveritarin e Tiranës kundër vullnetit të saj. Kur Drenusha e sheh Bedriun përsëri, ajo i shpreh dashurinë dhe e lut që ta shpëtojë nga ajo martesë e padëshiruar. Me guxim dhe duke injoruar të gjitha rreziqet, Bedriu merr një kalë dhe shpëton vajzën nga burgu i saj duke thyer dritaren prej druri ("trau"). Në një ikje dramatike, ata largohen bashkë mbi kalin e bardhë. Kur arratisja zbulohet, qeveritari i Tiranës dhe njerëzit e tij i ndjekin për t'i ndaluar. Në vend që të shkojë drejt Krujës (që simbolizon "burimin"), Bedriu zgjedh rrugën drejt Ndroqit ("rrënjës"), duke harruar këshillën e zanës. Gjatë rrugës ai kupton se çfarë do të thoshte këshilla e saj, por tashmë është vonë. Në Ndroq ndjekësit i arrijnë dhe Bedriu, duke parë se nuk ka shpëtim, vendos që më mirë është vdekja sesa turpi apo dorëzimi i vajzës në duart e armikut. Ai e vret vajzën dhe pastaj edhe veten. Fryma e fundit e tyre shkon në lutjen që të varrosen bashkë.
Nuk ka përmbajtje audio në dispozicion. Shtoni një URL audio në panelin e administrimit.
Nuk ka përmbajtje video në dispozicion. Shtoni një URL video në panelin e administrimit.
Periudha Kohore
Shekujt XVIII–XIX, me rrënjë më të hershme në traditën popullore të Shqipërisë së Mesme.
Përmbledhja Historike e Periudhës
Në një shoqëri patriarkale shqiptare, ku besa, nderi dhe familja ishin themelet mbi të cilat ndërtohej gjithçka, dashuria e lirë ishte një ëndërr e largët dhe shpesh e rrezikshme. Martesat organizoheshin për të ruajtur interesat fisnore dhe ekonomike, duke i bërë ndjenjat personale të papërfillshme përpara vullnetit të familjes. Konfliktet e vazhdueshme mes qyteteve dhe fiseve ndikonin edhe më shumë në pamundësinë e realizimit të një dashurie të pastër dhe të sinqertë.
Kushtet që Sollën Lindjen e Ngjarjes
Përplasjet mes qyteteve dhe detyrimet familjare bënë që dashuria e vërtetë të shndërrohej në një akt rebelimi. Këto kushte bënë që ndjenja të tilla të ruheshin në legjenda, të cilat populli i përcolli brez pas brezi, duke i kthyer në simbole të sakrificës dhe idealit. Johan Georg von Hahn dhe Spiridon Gopçeviç, në shekullin XIX, dokumentuan ekzistencën e "Varrit të Ashikut" në Ndroq. Robert Elsie në versionin e tij të përpunuar e sjell historinë, që do ta trajtojmë më poshtë, si një shembull të idealit romantik të epokës. Një version tjetër popullor flet për një çift të rinjsh, Bukurien dhe Faqebardhin, që nuk mundën të bashkoheshin për shkak të statusit social dhe traditës, dhe që u varrosën së bashku në vendin që sot njihet si "Varri i Ashikut".
Mesazhi
"Varri i Ashikut" është një monument simbolik për dashurinë që e sfidon çdo pengesë. Është një kujtim i përjetshëm që flet për fuqinë dhe tragjedinë e dashurisë së pastër, duke treguar se kjo ndjenjë mund të mposhtë edhe vdekjen.
Kuptimi në Kontekstin e Sotëm
Ky vend është një dëshmi e rëndësishme kulturore, një simbol që na kujton se dashuria e vërtetë, edhe pse shpesh sfidon normat sociale, vazhdon të jetojë në legjendat dhe kujtesën e një populli. Duke e ruajtur dhe valorizuar këtë histori, ne ruajmë edhe mesazhin e fuqishëm që ajo mbart për shoqërinë e sotme.
Letërsia
- • Elsie, Robert. Albanian Folktales and Legends. I.B. Tauris, 2001.
- • Gopcevic, Spiridion. Oberalbanien und seine Liga. Leipzig, 1881.
- • Frashëri, Kristo. Historia e Tiranës. Tiranë: Toena, 2002.
- • www.elsie.de
