Ngjarja
Loja: Raqe raqe - hip e zdrip Në një lagje të Tiranës, oborri i gjerë i shtëpisë së gjysh Vathit ishte vendi më i preferuar nga të gjithë fëmijët e lagjes, sidomos gjatë pushimeve të verës. Gjysh Vathi ishte një burrë me mustaqe të bardha, i njohur për humorin e tij të hollë dhe historitë që rrëfente me aq shumë shije. Ai qëndronte ulur gjithmonë në hijen e madhe të fikut të vjetër dhe vështronte me një buzëqeshje të ngrohtë nipërit dhe mbesat që luanin lojërat e tyre. Një pasdite të ngrohtë korriku, pasi dielli kishte zbutur pak rrezet, një grup fëmijësh dhe adoleshentësh u mblodhën në oborrin e gjysh Hilmiut. Ishte radha për lojën e tyre të preferuar: “Raqe raqe - hip e zdrip“. Gjyshi doli nga veranda dhe, duke marrë një degë të vogël thane, vizatoi në tokë një rreth dhe u tha fëmijëve të hidhnin shortin. Dy skuadrat u formuan shpejt e shpejt me nga gjashtë veta secila. Secili grup shkroi numrin e vet në tokë, duke e mbuluar mirë që të mos e shihte grupi tjetër. Pas disa çastesh tensionesh e të qeshurash, skuadra e Gentit e gjeti numrin e skuadrës tjetër dhe kështu, ata do të nisnin lojën si kalorës. Skuadra tjetër nisi të krijonte "kalin" e lojës. Adi, që ishte më i gjati, u vendos i pari, duke u përkulur përpara dhe duke u mbështetur me sup mbi krahun e shokut të tij, Erjonit, i cili qëndronte me shpinë në murin prej guri të oborrit duke u shndërruar në jastëkun e lojës. Pas tij erdhën edhe të tjerët, që formuan një varg të gjatë dhe të fortë. Më pas filloi pjesa më zbavitëse dhe sfiduese. Kalorësit, duke qeshur e duke bërë shaka me njëri-tjetrin, zgjodhën fshehurazi numrin që do të sfidonte ‘kalin njerëzor“. Njëri pas tjetrit filluan të hidheshin mbi shpinat e shokëve, duke bërë kujdes që të mos rrëzoheshin apo të preknin tokën. Tensioni rritej bashkë me të qeshurat që shpërthenin sa herë dikush mezi mbante ekuilibrin. Kur kalorësit hipën të gjithë, Genti, i pari ndër ta, ngriti dorën dhe bërtiti me zë të lartë: “Raqe raqe ki ki ko, sa gishta janë këto?“ – ndërsa ngrinte fshehtazi katër gishta lart. Adi, që mbante më shumë peshë se të gjithë në trupin e tij, mendohej seriozisht ndërsa shokët i jepnin sugjerime të ndryshme. Në fund, me një frymëmarrje të thellë, tha numrin katër. Një shpërthim brohoritjesh dhe të qeshurash shpërtheu në oborr. Grupi i tij ia kishte qëlluar saktë numrit. Të dyja skuadrat ndërruan vendet dhe loja filloi përsëri, mes të qeshurash dhe ngacmimesh të mira. Gjysh Vathi, duke parë të gjithë këtë skenë, nuk përmbahej dot pa qeshur edhe vetë. Kjo lojë i kujtonte rininë e tij, kur së bashku me shokët luanin të njëjtën lojë poshtë hijes së një arre të madhe. Në fund të lojës, ndërsa djersët u shkonin rrëke nëpër ballë dhe fytyrat u shkëlqenin nga kënaqësia, gjyshi u tregonte se në kohën e tij, kjo lojë bëhej edhe më e vështirë sepse shpesh fëmijët nuk kishin as këpucë, dhe duhet të përballonin tokën e ashpër me këmbët e zbathura.
Nuk ka përmbajtje audio në dispozicion. Shtoni një URL audio në panelin e administrimit.
Nuk ka përmbajtje video në dispozicion. Shtoni një URL video në panelin e administrimit.
Periudha Kohore
Të trashëguara brez pas brezi, të dokumentuara qartë sidomos gjatë shekujve XIX–XX.
Përmbledhja Historike e Periudhës
Lojërat popullore shqiptare janë një dëshmi e jashtëzakonshme e një kulture të pasur dhe krijuese, e cila ka shoqëruar breza të tërë në Shqipëri përgjatë kohërave. Në mungesë të lodrave moderne dhe teknologjisë së avancuar, fëmijët dhe të rinjtë shqiptarë shpiknin lojëra të cilat i luanin në ambiente të hapura si oborret e shtëpive, livadhet e blerta apo rrugicat e fshatrave e qyteteve të vogla. Këto lojëra nuk ishin vetëm një mënyrë për të kaluar kohën, por edhe për të kultivuar marrëdhënie sociale, bashkëpunim dhe aftësi fizike e mendore.
Kushtet që Sollën Lindjen e Ngjarjes
Në shoqëritë tradicionale shqiptare, fëmijët kalonin kohën së bashku, duke përdorur krijimtarinë dhe imagjinatën për të shpikur lojëra që kërkonin pak ose aspak mjete. Në këtë kontekst, lojërat ishin jo vetëm argëtuese, por edhe mënyra më e mirë për të mësuar rolet sociale, bashkëpunimin dhe aftësitë fizike e mendore.
Mesazhi
“Raqe raqe - hip e zdrip“ është një dëshmi e qartë e gëzimit që bashkon njerëzit në lojë, duke theksuar rëndësinë e bashkëpunimit, solidaritetit dhe frymës së mirë që krijohet mes pjesëmarrësve. Kjo lojë tregon qartë se thjeshtësia dhe kreativiteti janë më shumë se të mjaftueshme për të krijuar kujtime të bukura dhe për të forcuar lidhjet shoqërore. Në disa krahina, loja shoqërohet me këngë të veçanta që këndohen në kor gjatë kohës së lojës. Në disa vende të tjera, përzgjedhja e numrave bëhet jo me gishta, por duke treguar sende të fshehura apo objekte të tjera.
Kuptimi në Kontekstin e Sotëm
Në kohët moderne, kur teknologjia ka pushtuar kohën e lirë të fëmijëve, ruajtja dhe promovimi i lojërave të tilla tradicionale janë më të rëndësishëm se kurrë. Ato janë një mënyrë e mrekullueshme për të edukuar brezin e ri me vlerat e shëndetshme të bashkëpunimit dhe argëtimit në natyrë. Ruajtja e lojërave tradicionale si "Raqe raqe - hip e zdrip" është një mënyrë për të rikthyer gëzimin e lojërave në natyrë dhe rëndësinë e komunitetit, duke i mësuar brezit të ri vlerat e shoqërisë dhe aktivitetit fizik.
Letërsia
- • Shala, Luigj. Lojrat popullore, Akademia e Studimeve Albanologjike, Tiranë 2021.
