Ngjarja
Thuhet se në netë të errëta, kur era fryn nga veriu dhe dallgët godasin shkëmbinjtë, në Kepin e Rodonit ndjen sikur koha është ndalur, e po të përdorësh imagjinatën mund të përfytyrosh ngjarje e personazhe të të gjitha kohërave. Legjenda të hershme rrëfejnë për një dritë të pashpjegueshme që ndizet aty mbi shkëmb, si një udhërrëfyes për ata që humbin rrugën në det. Kjo dritë, që njëherë besohej si bekim i hyjnive të panjohura, më pas u pa si shenjë e mbrojtjes hyjnore dhe e shpresës. Jo rastësisht, në këtë vend u ndërtuan më vonë dy prej monumenteve më të rralla të trashëgimisë shqiptare si Kalaja e Skënderbeut dhe Kisha e Shën Ndout.
Rreth vitit 1451-1452, pas një periudhe lufte e paqeje me Perandorinë Osmane, Skënderbeu zgjodhi këtë vend të vetmuar e pranë kryeqendrës së tij, Krujës, për të ngritur një kështjellë. Kalaja do të shërbente si dalje e sigurt drejt detit pa ndërmjetësinë e Republikës së Venedikut, nëse ushtria do të duhej të tërhiqej apo të lidhej më lehtë me aleatët në perëndim. Marin Barleti thotë se Skënderbeu kishte nisur të ngrinte një qytet aty, të cilin e kishte quajtur “Kjurilë” ose “Chiurilium”. Këtë qytet osmanët e gjetën të pabanuar, ende të pambaruar dhe e shembën nga themelet. Po ashtu Barleti sqaron se Skënderbeu një një rast kishte shkuar në Rodon bashkë me të shoqen për të kaluar një pjesë të verës dhe të vjeshtës me gjueti dhe me dëfrime të tjera të këtij lloji, në një kohë kur çështjet e luftës nuk kërkonin domosdoshmërish prezencën e tij.
Kështjella u ndërtua mbi një truall të fortë, me mure të trasha që zbresin nga kodra drejt bregut, për t’u bërë mburojë ndaj çdo sulmi. Udhëtarët venecianë dhe më pas studiuesit shqiptarë e kanë përshkruar si një vepër të menduar me mençuri ushtarake, por që sot ka mbetur vetëm një pjesë e saj, si gjurmë që sfidon kohën. Muri mbrojtës 100 metra i gjatë përfundonte me të dy skajet në det me nga një kullë të rrumbullakët. Kështjella u rrënua nga osmanët në vitin 1467 dhe u ndreq nga venedikasit në vitin 1500.
Disa qindra metra larg nga kalaja, në një pozicion të mbrojtur mes dy kodrave, ndodhet Kisha e Shën Ndout. E ndërtuar në mesjetë, ndoshta mbi një vendbanim më të hershëm, kisha u bë qendër pelegrinazhi dhe lutjeje për qindra besimtarë. Për shumë shqiptarë katolikë, dita e Shën Antonit është dita kur ata kthehen aty, për të kërkuar shërim, bekim dhe paqe shpirtërore. Pranë kishës dikur ngrihej një manastir. Nga dokumentet historike haset përmendja e Manastirit të Shën Mërisë, por edhe e Manastirit të Shën Ndout. Kisha rezulton të jetë një nga kuvendet më të hershme franceskase, që nga viti 1599. Murgjit që jetonin aty ishin të njohur për urtësinë dhe për lidhjen e tyre me natyrën. Ata ndihmonin fshatarët, luteshin për detarët dhe i jepnin vendit një ndjesi të shenjtë. Rrëfime të hershme tregojnë se murgjit ndiznin qirinj në net me stuhi, që drita e tyre të shërbente si udhërrëfyes për ata që lundronin
në errësirë, një gjest që ndoshta vijonte një traditë më të vjetër, kur në të njëjtin vend digjej zjarr për të udhëhequr anijet.
Në këtë mënyrë, në një copë toke të vetmuar mbi det, ndërlidhen lufta dhe paqja, dhe shpirtërorja. Aty ku Skënderbeu ndërtoi kështjellën për të mbrojtur tokën, besimtarët ngritën kishën për të mbrojtur shpirtin. Dhe mes këtyre dy monumenteve, fryn ende era që sjell me vete zërat e kohëve të ndryshme
Rreth vitit 1451-1452, pas një periudhe lufte e paqeje me Perandorinë Osmane, Skënderbeu zgjodhi këtë vend të vetmuar e pranë kryeqendrës së tij, Krujës, për të ngritur një kështjellë. Kalaja do të shërbente si dalje e sigurt drejt detit pa ndërmjetësinë e Republikës së Venedikut, nëse ushtria do të duhej të tërhiqej apo të lidhej më lehtë me aleatët në perëndim. Marin Barleti thotë se Skënderbeu kishte nisur të ngrinte një qytet aty, të cilin e kishte quajtur “Kjurilë” ose “Chiurilium”. Këtë qytet osmanët e gjetën të pabanuar, ende të pambaruar dhe e shembën nga themelet. Po ashtu Barleti sqaron se Skënderbeu një një rast kishte shkuar në Rodon bashkë me të shoqen për të kaluar një pjesë të verës dhe të vjeshtës me gjueti dhe me dëfrime të tjera të këtij lloji, në një kohë kur çështjet e luftës nuk kërkonin domosdoshmërish prezencën e tij.
Kështjella u ndërtua mbi një truall të fortë, me mure të trasha që zbresin nga kodra drejt bregut, për t’u bërë mburojë ndaj çdo sulmi. Udhëtarët venecianë dhe më pas studiuesit shqiptarë e kanë përshkruar si një vepër të menduar me mençuri ushtarake, por që sot ka mbetur vetëm një pjesë e saj, si gjurmë që sfidon kohën. Muri mbrojtës 100 metra i gjatë përfundonte me të dy skajet në det me nga një kullë të rrumbullakët. Kështjella u rrënua nga osmanët në vitin 1467 dhe u ndreq nga venedikasit në vitin 1500.
Disa qindra metra larg nga kalaja, në një pozicion të mbrojtur mes dy kodrave, ndodhet Kisha e Shën Ndout. E ndërtuar në mesjetë, ndoshta mbi një vendbanim më të hershëm, kisha u bë qendër pelegrinazhi dhe lutjeje për qindra besimtarë. Për shumë shqiptarë katolikë, dita e Shën Antonit është dita kur ata kthehen aty, për të kërkuar shërim, bekim dhe paqe shpirtërore. Pranë kishës dikur ngrihej një manastir. Nga dokumentet historike haset përmendja e Manastirit të Shën Mërisë, por edhe e Manastirit të Shën Ndout. Kisha rezulton të jetë një nga kuvendet më të hershme franceskase, që nga viti 1599. Murgjit që jetonin aty ishin të njohur për urtësinë dhe për lidhjen e tyre me natyrën. Ata ndihmonin fshatarët, luteshin për detarët dhe i jepnin vendit një ndjesi të shenjtë. Rrëfime të hershme tregojnë se murgjit ndiznin qirinj në net me stuhi, që drita e tyre të shërbente si udhërrëfyes për ata që lundronin
në errësirë, një gjest që ndoshta vijonte një traditë më të vjetër, kur në të njëjtin vend digjej zjarr për të udhëhequr anijet.
Në këtë mënyrë, në një copë toke të vetmuar mbi det, ndërlidhen lufta dhe paqja, dhe shpirtërorja. Aty ku Skënderbeu ndërtoi kështjellën për të mbrojtur tokën, besimtarët ngritën kishën për të mbrojtur shpirtin. Dhe mes këtyre dy monumenteve, fryn ende era që sjell me vete zërat e kohëve të ndryshme
Nuk ka përmbajtje audio në dispozicion. Shtoni një URL audio në panelin e administrimit.
Nuk ka përmbajtje video në dispozicion. Shtoni një URL video në panelin e administrimit.
Periudha Kohore
Nga lashtësia deri në shekullin XX
Përmbledhja Historike e Periudhës
Kepi i Rodonit ose siç njihet ndryshe Kepi i Muzhlit të Skënderbeut, i vendosur përballë ujërave të Adriatikut, ka qenë për shekuj me radhë një nyje që ka lidhur natyrën, mbrojtjen dhe besimin. Me formën e tij të zgjatur si gadishull në det dhe tokën e tkurrur nga era dhe uji, ky kep ka tërhequr vëmendjen e banorëve të çdo epoke, nga detarët e lashtë e deri te luftëtarët dhe murgjit e mesjetës. Sot aty ruhen gjurmët e një kalaje që besohet se u ndërtua nga vetë Skënderbeu sipas Marin Barletit, si dhe rrënojat e Kishës së Shën Ndout, një prej vendeve më të shenjta për pelegrinët katolikë shqiptarë.
Kushtet që Sollën Lindjen e Ngjarjes
Pozicioni i Kepit të Rodonit është një dhuratë natyrore për këdo që ka dashur të shohë larg në horizont, të mbrohet nga armiku apo të kërkojë strehë për shpirtin. Rrethuar nga deti në tri anë dhe i izoluar nga tokat përreth nga terreni kodrinor e i pyllëzuar, ky gadishull i ngushtë ka qenë gjithmonë vend i mbrojtur dhe i fshehtë, ideal për ndërtimin e fortesave apo për strehimin e kishave. Erozioni i detit ka ndryshuar pamjen e tij në kohë, por nuk ka zhdukur dot historitë që ka ruajtur toka e gurët e tij.
Mesazhi
Kepi i Rodonit mishëron vazhdimësinë e historisë shqiptare, nga koha e përpjekjeve për mbrojtje e qëndresë, te kërkimi për qetësi dhe besim. Ai nuk është thjesht një pikë gjeografike, por një vend ku njeriu lidhet me tokën, me detin dhe me diçka që i tejkalon të dyja.
Kuptimi në Kontekstin e Sotëm
Sot Kepi i Rodonit është një nga vendet më të vizituara në Shqipëri jo vetëm për bukurinë natyrore, por edhe për rëndësinë e tij historike dhe shpirtërore. Ai fton çdo vizitor të ndalet, të vështrojë përtej horizontit dhe të dëgjojë rrëfimin e gurëve, i cili i përket të gjithëve.
Bibliografia
- Barleti, Marin. Historia e Skënderbeut, përkthim dhe botim nga Instituti i Historisë, Tiranë, 1967.
- Fjalori Enciklopedik Shqiptar, Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Tiranë 1985
