Në gjurmët e Gjergj Kastriotit : Kalaja e Petrelës

Arbëria po kalonte stuhitë më të errëta të saj – flamujt e zinj të një perandorie që përpiqej të shkatërronte gjithçka prekte, lëviznin si hije drejt viseve të saj. Në këtë kohë kur Gjergj Kastrioti luftonte betejat e Matit dhe Dibrës, një kala e vogël, e ngritur si shqiponjë mbi një shkëmb të thepisur në luginën e Erzenit, qëndronte e palëkundur – Kalaja e Petrelës. Aty jetonte Mamica Kastrioti, motra e vogël e Skënderbeut. Pas humbjes së bashkëshortit dhe djalit në luftë kundër osmanëve, ajo mori në dorë komandën e kalasë. Ishte një akt guximi i rrallë për kohën, por vendosmëria dhe mençuria e saj fituan zemrat e banorëve. E thërrisnin me nder: “Zonja e Kalasë”. Një mëngjes pranvere, një lajm i rëndë mbërriti në Petrelë: trupat osmane kishin kapërcyer lumin Shkumbin dhe po i afroheshin luginës. Mamica e kuptoi menjëherë: përpara se të godisnin Krujën, do të përpiqeshin të thyenin Petrelën, e vetmja pengesë strategjike që ua priste hovin drejt Durrësit dhe më tej. Në kullat e Dorëzit, burra e gra kishin zënë pritë. Nëse armiku do të afrohej, një zjarr sinjalizues do të ndizte qiellin. Nën dritën e një hëne të plotë, Mamica i mblodhi njerëzit në oborrin e kalasë: “Prijësi ynë, Gjergj Kastrioti, lufton larg. Por këtu, mbi këta gurë të lashtë, është derdhur gjak që toka e të parëve të mos dorëzohet. Nuk kemi shumë, por kemi njëri-tjetrin. Dhe mbi të gjitha, kemi besën!”. Të nesërmen, armiku u shfaq në horizont, i armatosur deri në dhëmbë. Rrethimi filloi. Ditën, Mamica shpërndante ushqim me dorë të palodhur, dërgonte lajmëtarë dhe mbikëqyrte mbrojtjen. Natën, patrullonte vetë, me hap të qetë mbi gurët e lagësht, duke pëshpëritur lutjet e lashta që gjyshi i kishte mësuar. Pak ditë para rrethimit, kishte kërkuar forcë në gjurmët e historisë që përqafonin Petrelën. Kishte ngjitur kodrën drejt rrënojave të Persqopit, ku qëndronin muret e kalasë së lashtë si dëshmi e një lavdie që nuk është harruar. Pastaj kishte zbritur nëpër kanionin e ngushtë që të çonte drejt Erzenit dhe kishte prekur gjurmët e të parëve, të gdhendura në shkëmbinjtë e shpellës së Pëllumbasit. Kur qielli u ngjyros me flakën e sinjalit nga Persqopi, ndihma nuk vonoi. Luftëtarë nga Dorëzi dhe fortesat përreth çanë krahun jugor të armikut. Osmanët u thyen, pa e kuptuar as vetë nga cila anë kishte ardhur goditja. Sot, Kalaja e Petrelës qëndron krenare mbi luginën e Erzenit, dëshmitare e një epoke të përgjakur dhe të lavdishme. Emri i Mamica Kastriotit jeton në gojëdhëna, në pëshpërimat e gurëve dhe në kujtesën që nuk zbehet. Historia mund të harrojë shpesh gratë që ngritën mburojën e kombit, por muret e Petrelës e dinë mirë: pa të, kjo kala nuk do të kishte qëndruar.